نویسنده: بهارلویی
دسته: دسته بندی نشده
تاریخ: 9 فروردین 1404
اول بیایم یه پایه بذاریم: UX چیه و چرا باید بهش اهمیت بدیم؟
تجربه کاربری یعنی هر چیزی که تو موقع کار کردن با یه محصول حس میکنی. از اپلیکیشن موبایلت بگیر تا دکمه‌های ریموت تلوزیون خونه‌ت. مثلاً وقتی داری با یه اپلیکیشن ، سفارش غذا میدی و یهو گیر میکنه، اون حس کلافگی که بهت دست میده همون UX بدئه! یا وقتی یه سایت انقدر روانه که تو دو دقیقه خریدتو انجام میدی و خودتم نمی‌فهمی چی شد، اون UX خوبه!
یه مقاله توی UX Collective (اکتبر ۲۰۲۴) می‌گفت ما الان توی روز حداقل ۷ ساعت با تکنولوژی سر و کله می‌زنیم. از صبح که با آلارم گوشیت بیدار می‌شی تا شب که توی اینستا اسکرول میکنی، همه‌چیز به UX وصل شده. پس اگه خراب باشه، روزت خراب می‌شه!
بیایم یه روز معمولی رو بشکافیم
فرض کن صبح از خواب بیدار شدی . با اپلیکیشن ساعتت بیدار می‌شی، بعد می‌ری سراغ یه اپ مثل Calm که یه مدیتیشن ۵ دقیقه‌ای بکنی و اعصابت آروم شه از این ادایی یازی ها . بعد با یه اپ دیگه قهوه‌ساز هوشمندت رو روشن میکنی، توی راه با گوگل مپ مسیرتو چک میکنی و توی مترو با اپ بانکت یه قبض رو پرداخت میکنی. حالا اگه یکی از اینا UX بد داشته باشه چی؟ مثلاً گوگل مپ یهو هنگ کنه و تو گم بشی، یا اپ بانکت انقدر پیچیده باشه که ۱۰ دقیقه طول بکشه یه انتقال ساده انجام بدی. خب اعصابت خراب شده دیگه!
یه تحقیق از Forrester توی ۲۰۲۴ نشون داده ۷۳٪ آدما اگه یه بار تجربه بد داشته باشن، دیگه سمت اون محصول نمی‌رن. این یعنی UX داره مستقیم رو کیفیت زندگیت چنگ می‌ندازه!
یه کم تخصصی‌تر بشیم:
خب، حالا که بحث زندگی روزمره‌ست، بذار از یه مفهوم خفن به اسم “بار شناختی” (Cognitive Load) بگم. در مورد این توی علوم شناختی خیلی بحث می‌کنن و تازگیا توی UX هم بحثش داغ شده. بار شناختی یعنی مغزت چقدر باید تقلا کنه تا یه چیزی رو بفهمه. مثلاً داری توی یه اپلیکیشن ، بلیط مترو می‌خری، اگه منوش پر از گزینه‌های عجیب غریب باشه، مغزت قفل میکنه و به جای خرید بلیط، فقط حرص می‌خوری!
داخل یه مقاله توی Smashing Magazine (نوامبر ۲۰۲۴) خوندم که طراحی‌هایی که بار شناختی رو کم می‌کنن، استرس روزانه رو تا ۳۰٪ پایین می‌آرن. فکرشو بکن! یه اپلیکیشن ساده می‌تونه مثل یه قرص ضداسترس عمل کنه. مثلاً اپلیکیشن‌های مدیریت زمان مثل Todoist، اگه UXشون تمیز باشه، تو یه نگاه می‌فهمی چی باید بکنی و اعصابت راحت می‌مونه.
مثال واقعی از زندگی روزمره بزنم؟
بیا سراغ اپلیکیشن‌های تاکسی آنلاین مثل اسنپ یا اوبر. یه زمانی صفحه‌شون شلوغ بود: “پرداخت نقدی”، “کارت اعتباری”، “تخفیف وارد کن”، “مسیریابی دستی”. کاربرا گیج می‌شدن و خیلی وقتا درخواست نمی‌دادن! الان چی؟ یه نقشه، یه دکمه بزرگ “درخواست تاکسی”، یه گزینه پرداخت ساده. تموم! این تغییر باعث شده توی کمتر از ۱۰ ثانیه تاکسی بگیری و بری دنبال زندگیت..
UX چطور زندگیتو نجات میده؟
یه زاویه دیگه هم هست که باید بهش نگاه کنیم: و اونم وقته . توی دنیای ۲۰۲۵ که همه‌مون انگار داریم با سرعت نور زندگی می‌کنیم، هر ثانیه‌ای که ذخیره کنی برات ارزشمنده. یه مطالعه از Nielsen Norman Group (ژانویه ۲۰۲۵) نشون داده رابط‌های کاربری خوب و ساده باعث می‌شن کاربرا تا ۴۵٪ سریع‌تر کارشون رو انجام بدن.
مثلاً فکر کن به اپلیکیشن‌های مدیریت پروژه مثل Trello. اگه دکمه “اضافه کردن تسک” گم باشه یا برای پیدا کردن یه لیست خاص ۵ دقیقه بگردی، کل برنامه‌ریزی روزت می‌ریزه به هم دیگه . ولی اگه UXش درست باشه، توی ۳۰ ثانیه تسکت رو می‌نویسی و می‌ری سراغ بقیه کارات. اینجوری UX داره بهره‌وریت رو می‌بره بالا و زندگیتو منظم‌تر میکنه.
تو حوزه سلامت روان چی؟
بذار این جوری بکم که تازگیا توی مقالات زیاد می‌بینم که در مورد UX و سلامت روان صحبت میکنه. توی یه پژوهش از Harvard Business Review (دسامبر ۲۰۲۴) گفتن که اپلیکیشن‌هایی با تجربه کاربری بد، مثل شبکه‌های اجتماعی که عمداً اعتیادآور طراحی شدن، اضطراب کاربرا رو تا ۲۰٪ بیشتر می‌کنن. مثلاً اگه اینستاگرام که هی نوتیفیکیشن میده و اعصابت رو به هم می‌ریزه یا مثل مثل لینکدین که نوتیف میده فلانی برای فلانی کامنت گذاشت
از اون طرف، اپ‌هایی مثل Headspace که UX آروم و تمیزی دارن، استرس رو کم می‌کنن و حس خوبی بهت می‌دن. این یعنی توی زندگی روزمره‌ت، یه طراحی خوب می‌تونه حالتو بهتر کنه و یه طراحی بد می‌تونه نابودت کنه!
آینده UX توی زندگی روزمره کجا می‌ره؟
خب حالا بیایم یه کم به آینده نگاه کنیم که بحثمون جذاب‌تر بشه! طبق گزارش Gartner توی ۲۰۲۵، پیش‌بینی کردن که تا ۵-۱۰ سال دیگه، تجربه کاربری از صفحه‌های موبایل و لپ‌تاپ میاد بیرون و می‌ره توی همه چیزای دور و برمون. مثلاً یخچالت بهت می‌گه چی کم داری و خودش سفارش میده، ساعتت برنامه روزت رو تنظیم میکنه، یا حتی ماشینت با حالت روحیت مسیر رو عوض میکنه!
ولی یه چالش بزرگ هم هست. اگه UX این دستگاه‌ها بد طراحی بشه، زندگی‌مون از الانم شلوغ‌تر می‌شه. تصور کن یخچالت هی بگه “شیر بخر” و دکمه قطع کردن اعلانش هم گم باشه! یا ساعتت بخواد باهات حرف بزنه ولی صداش انقدر رو مخ باشه که خاموشش کنی. توی آینده، طراحای UX باید انقدر باهوش باشن که این تکنولوژی‌ها واقعاً به زندگی‌مون کمک کنن، نه این که دردسر بشن.
یه مثال از آینده بزنم؟
توی یه مقاله توی Fast Company (فوریه ۲۰۲۵) در مورد رابط‌های صوتی هوشمند صحبت کرده بودن. مثلاً الکسا یا گوگل اسیستنت الان خوبه، ولی اگه UXشون برای ۱۰ سال دیگه درست تنظیم نشه، ممکنه انقدر دستورات پیچیده بشن که به جای کمک، فقط گیجت کنن. آینده UX توی زندگی روزمره قراره نامرئی بشه، یعنی تو اصلاً نفهمی داری باهاش تعامل میکنی، ولی همه‌چیز مثل ساعت کار کنه.
جمع‌بندی کنیم که چی به چیه!
خب، چرا تجربه کاربری توی زندگی روزمره‌مون اینقدر مهمه؟ چون رو همه‌چیز اثر داره: حس و حالت، وقتی که داری، بهره‌وریت، حتی سلامت روانت! توی دنیای الان که تکنولوژی همه‌جا هست، یه UX خوب مثل یه دوست نامرئیه که روزتو بهتر میکنه، و یه UX بد مثل یه مزاحمه که نمی‌ذاره نفس بکشی. توی آینده هم که قراره این نقش از اینم بزرگ‌تر بشه، به شرطی که طراحا یادشون باشه کاربر وسط این همه تکنولوژی گم نشه!
